De eikenprocessierups is de larve van de processievlinder (Thaumetopoea processionea). Het is een nachtvlinder die tamelijk snel is opgerukt in Nederland en tegenwoordig overal is te vinden, behalve op de Waddeneilanden. De vlinder houdt van een warm-droog klimaat en het lijkt erop dat de vlinder profiteert van de klimaatverandering. Ook dit jaar is de verwachting dat de rupsen grote overlast gaan geven door o.a. de zachte winter.
Het gezondheidsprobleem zijn de brandharen van de rups die in de zomer en winter klachten kunnen geven. Ook in de winter blijven de achtergebleven brandharen in de nesten of onder de boom een bron van overlast. De rupsen zijn vooral te vinden op de verschillende inheemse eiken, maar ook andere bomen worden tegenwoordig bevolkt met de rups. Oprukkend is ook een familielid, de rupsen van de dennenprocessievlinder (Thaumetopoea pityocampa) en die voorkomt op verschillende soorten uit de dennenfamilie.
De insecten overwinteren in eivorm op de boomstam en worden in het voorjaar actief en voeden zich met het jonge eikenblad. Op zoek naar voedsel verplaatsen de rupsen zich in een processie. Dit gedrag heeft de rups haar naam gegeven. Hoewel de rupsen vanaf het begin sterk behaard zijn, ontstaan de beruchte brandharen pas na de derde vervelling. Per rups kunnen dat wel 700.000 brandharen zijn. De rups gebruikt deze als bescherming tegen vijanden. Deze minuscule haartjes hebben een pijlvorm en zijn voorzien van weerhaken. Bij contact zetten ze zich gemakkelijk in huid en slijmvliezen vast en zijn vanaf dat moment een gevaar voor mens en dier. De brandharen bevatten het eiwit thaumetopoïne dat dat huidreacties kan veroorzaken.
Overlast van de processierups aan de huid of het slijmvlies wordt veroorzaakt door direct of indirect contact (via de wind) met de giftige brandhaartjes door het vrijkomen van het thaumetopoïne. Dit eiwit activeert een aantal enzymen. Hierbij wordt histamine vrijgemaakt en waarschijnlijk ook een aantal andere stoffen die van invloed zijn op de bloedvaten (verwijding of vernauwing). De binnendringende brandharen kunnen overlast aan de huid en slijmvliezen geven. Hierdoor gaat men vaak krabben of wrijven waardoor de brandhaartjes nog dieper doordringen in de huid. Ook voor huisdieren zijn de brandharen gevaarlijk. Bij ernstige symptomen adviseren wij altijd om de arts of een andere professional te raadplegen.
100% natuurlijke aanpak!
Van belang is dat men niet gaat wrijven of krabben. Dat maakt de problemen alleen maar erger. Kleding apart op minstens 60 graden wassen. Spoel de huid en ogen goed met lauw water. Advies dat gegeven wordt is het strippen van de huid met plakband. Mocht men eerst de symptomen op een natuurlijke wijze willen behandelen zijn verkoelende producten geschikt.Voorbeelden zijn gels die de huid verkoelen zoals aloë vera gel of gels met verkoelende pepermuntolie. Aloë vera is een heilzame plant en staat bekend om de ondersteuning van het herstellend vermogen van de huid. Voor een extra koelend effect is het aan te raden de aloë vera gel tube in de koelkast te bewaren en een aantal keren per dag op te brengen.
Koude kompressen met water, rozenwater of lavendelwater brengen verlichting. Bewaar daarvoor het rozen- en lavendelhydrolaat ook in de koelkast. Bij een geprikkelde huid kan een balsem op basis van aloë vera of calendula het herstellende vermogen van de huid langdurig ondersteunen.
De literatuurlijst is aan te vragen bij Stichting SANGO (www.stichtingaromatherapie.nl)
